Nieuw zorgplan: meer markt in de zorg

Gisteren werd er in de Eerste Kamer gestemd over de nieuwe zorgwet van VVD-minister Schippers. Deze wet moet er voor zorgen dat 1 miljard euro bezuinigd wordt op de zorgkosten. De minister wil dit bereiken door het beperken van de vrije artsenkeuze. In de praktijk betekent dit dat je als verzekerde geen eigen keuze meer hebt bij welk ziekenhuis of welke arts je behandeld wilt worden. Deze keuze wordt in de toekomst gemaakt door jouw zorgverzekeraar. De zorgverzekeraars sluiten namelijk maar een aantal contracten met ziekenhuizen.  Afhankelijk van je zorgverzekering kan je dan wel of niet in de buurt naar het ziekenhuis. Wil je toch vrije artsenkeuze hebben? Dan moet je meer betalen, de premies voor dit soort zorgpakketten zijn substantieel hoger. De nieuwe zorgwet geeft eigenlijk een monopoliepositie aan zorgverzekeraars en versterkt de marktwerking in de zorg. Dit is onwenselijk!

PvdA verdeeld
De meesten hadden verwacht dat deze wet zonder moeite door de Eerste Kamer geloodst zou worden. Dit bleek echter niet het geval. In de Eerste Kamer stemden 3 PvdA senatoren tegen het voorstel, waardoor een meerderheid van de Eerste Kamer tegen het voorstel is om de vrije artsenkeuze te beperken. In totaal stemden 38 senatoren tegen het plan en waren er 33 voor. De drie PvdA senatoren Adri Duivesteijn, Marijke Linthorst en Guusje Ter Horst stemde tegen het nieuwe zorgplan. Het bezwaar van de PvdA’ers is dat patiënten misschien niet meer naar een specialist mogen van hun zorgverzekeraar, indien de kosten hoger liggen dan het afgesproken budget. In dat geval is de marktwerking dus leidend en niet de medische situatie van de patiënt.

Maar waarom hebben de PvdA’ers nu tegen gestemd? Is dat omdat zij de stellige overtuiging hebben dat marktwerking in de zorg fout is? Of is er mogelijk een andere reden?

Politieke principes of strategie?
Een mogelijke andere reden is het feit dat de zorgwet voor 1 januari 2015 aangenomen moet worden om in werking te kunnen treden. Als dit niet voor 1 januari 2015 lukt dan loopt de invoering van de wet sowieso een jaar vertraging op. Maar er is meer: het legt ook direct een bom onder de regeringscoalitie VVD en PvdA. Hoezo dat dan? Nou; op 18 maart mag Nederland weer naar de stembus om de nieuwe provinciale statenleden te kiezen. Deze verkiezingen zijn nooit zo populair, maar niet minder belangrijk. De provinciale statenleden kiezen namelijk de leden van de Eerste Kamer, en een meerderheid in de Eerste Kamer is belangrijk voor een regeringspartij.  Anders loopt men de kans dat er in de Eerste Kamer veel wetsvoorstellen worden geblokkeerd. Momenteel hebben de regeringspartijen VVD en PvdA geen meerderheid in de Eerste Kamer, maar worden zij gesteund door de bevriende oppositiepartijen D66, Christen Unie en SGP. Hierdoor is er een nipte meerderheid in de Eerste Kamer en is de situatie dus werkbaar.

Het ziet er naar uit dat de provinciale statenverkiezingen slecht zullen uitpakken voor zowel de VVD als de PvdA. In de peilingen staan de partijen al enige tijd op fors verlies. De statenverkiezingen worden dus gezien als een stresstest voor het kabinet. Aangezien de PvdA waarschijnlijk niet door deze test heen komt – de achterban is immers enorm ontevreden – heeft de PvdA er direct belang bij om zich te profileren als ‘het sociale alternatief’.

Het zou dus goed kunnen dat de drie PvdA senatoren – die trouwens alle drie niet terug komen in de Eerste Kamer – dit doen om de PvdA in de kijker te spelen. Het ziet er naar uit, dat de provinciale verkiezingen voor een grote verschuiving in de Eerste Kamer gaan zorgen. Door het vertragen of zelfs afschieten van het zorgplan heeft de PvdA de mogelijkheid om zich te profileren. De samenwerking tussen de coalitiepartijen verloopt steeds moeizamer en aangezien de toekomst er ook niet rooskleurig uitziet, kan het best een bewuste politiek-strategische keuze zijn om een bom onder het kabinet te leggen.

Overwinning voor zorgbehoevenden 
Wat de beweegredenen van de eigenwijze PvdA’ers ook zijn, het is in ieder geval een voorzichtige overwinning voor patiënten, artsen, verpleegkundigen, cliëntenorganisaties en de vele anderen die van zorg afhankelijk zijn. De zorg is geen markt en de patiënt is geen consument!

Bekijk ook: Het voorstel om de keuze vrijheid in de zorg te beperken.
Lees ook: vakbond Abvakabo FNV, de Consumentenbond en de Landelijke Huisartsen Vereniging verheugd op wegstemmen zorgplan.